Over Walcheren… naar Vlissingen en verder

Middelburg, Vlissingen.- Elke donderdag om half elf is er even kofiepauze in de praktijk van huisarts Peter de Doelder in Middelburg. Dan worden er oliebollen gegeten. Op donderdag, marktdag in Middelburg, bakt de bakker nu eenmaal het hele jaar door oliebollen. Donderdag, oliebollendag in de praktijk van de huisartsenpraktijk de Dolfijn, in het centrum van de stad.
Maar met mijn oud-collega Ottolien van Rossem komen we niet voor de oliebollen. We hebben afgesproken om samen met Peter de Doelder naar Vlissingen te wandelen en onderweg elkaar te leren kennen en te bezien of samen iets zouden kunnen in verband met een sociaal democratisch ziekenfonds.

Het is de kortste dag van het jaar 2012, het begin van de winter en het regent hard wanneer we achter de Abdij in Middelburg gedrieën de deur van de praktijk uit stappen. We hebben ons wel op het slechte weer voorbereid: Ottolien het meest serieus. Zij heeft heel aandoenlijk een kleine lichtblauwe Jip en Janneke poncho bij de Hema op de kop kunnen tikken….
Vanaf de achterkant van de Abdij wandelen we langs het voormalige stadhuis van Middelburg en steken het marktplein over. Wanneer we het plein over zijn, realiseren we ons dat we de gele laarsjes ontberen; we stampen moedig voorwaarts. Via een steegje passeren we appartementen waarvan Peter weet dat hier gehandicapte mensen zelfstandig wonen. “Zorg en hulp is direct beschikbaar; zo kunnen mensen hier een zelfstandig leven leiden. We hebben dit soort complexen door de hele stad.”

Onderweg vertelt Peter over de weerstand die er was bij personeel van een verzorgingstehuis toen ouderen na een verbouwing weer zelfstandig zouden gaan wonen. “Een van de dames heeft echt op het hart gedrukt dat een oude mevrouw nooit meer zelfstandig zou kunnen eten. Nou, dat viel mee. Die mevrouw redde het best. Ze kookte weer haar eigen potje en deed de afwas er nog even bij voordat haar hulp binnen kwam. Dan is dat maar gedaan, dokter, zei ze.”
Ottolien verbleef de voorbije maanden lange tijd in de Verenigde Staten. Eenmaal terug, vertelt ze, valt haar op hoe grof en agressief de Nederlanders in de omgang zijn. Het is een observatie die geen enkeling kan verrassen. En terwijl Peter vertelt over zijn rol als geneesheer directeur van de stichting Arduin, rijdt een man op een racefiets met grote snelheid op ons af. En ook al is het fietspad langs het kanaal door Walcheren breed genoeg is om langs ons, wandelaars in de regen, te rijden, wijkt hij niet en schampt hij Peter wel bewust. Om vloekend en tierend verder te racen. “Dat bedoel ik nu,”zegt Ottolien, “waarom reageert de man zo? Je maakt dat elders niet zo mee, werkelijk niet.” Peter is een ogenblik geschrokken maar bekent even later… “In dit soort gevallen, denk ik… Ik kom je nog wel eens tegen in de spreekkamer.”

Het is te koud en te nat om Vlissingen binnen te lopen; we zetten rechtstreeks koers naar het wachtlokaal bij het voetveer naar Breskens; we bestellen koud en doorweekt als we zijn ene kopje erwtensoep en wat koffie. Onderweg en bij het kopje erwtensoep vertelt Peter honderduit over zijn vak, dat van huisarts en ook over de ontwikkeling die de medische wetenschap. De specialisaties zijn zo ver doorgevoerd, concludeer ik, dat specialisten in een ziekenhuis meer technici zijn dan artsen. Een van mijn familieleden bezocht onlangs een hartspecialist. Die had hem niet aangekeken en voortdurend naar een computerscherm gekeken; er was geen gesprek geweest, geen begrip gekweekt… er werden cijfers en ingrepen genoteerd.
“Langzamerhand is het in de medische zorg alleen de huisarts nog die de patiënt als een volledig mens beziet en begrijpt. De internist van vroeger bestaat niet meer, net zo min als de hartspecialist.”
We spreken, gedrieën door over de wens om een eigen ziekenfonds op te richten. Dat vraagt enorm veel werk en denkkracht maar het is, naar mijn vaste overtuiging, noodzakelijk, om een sociaal democratisch antwoord te hebben op de door gedreven technische en economische ontwikkeling van de zorg. Hoe gaan we met elkaar om, welke normen en waarden hanteren we en welke consequenties koppelen we daaraan? De kunst is niet alleen om antwoorden te geven op die vragen maar er ook voor te zorgen dat de zorg begrijpelijk en overzichtelijk wordt zodat ook eenvoudige mensen zoals ik, het leven kunnen overzien en keuzes kunnen begrijpen.
Zodra de voettocht is volbracht, spreken we af, nemen we die draad op. Peter neemt de trein terug naar Middelbrug; Ottolien en ik varen over naar Breskens. De tocht over de Westerschelde is als een geschenk, ook al is de aardigheid van de vroegere PSD veerdienst aan boord niet meer te vinden.

Peter de Doelder, die opgroeide in West Zeeuwsch Vlaanderen herinnerde aan het gevloek en getier wanneer de boot weer eens vol was of je net te laat kwam maar al wat negatieve aspecten sprak hij, zoals elke Zeeuw uit met een gevoel van vertedering. De boot over de Schelde, bij Kruiningen Perkpolder en Vlissingen Breskens was precies dat element van binding waaraan de gemeenschap haar identiteit ontleende. “Op de boot kon je weer in je dialect spreken,” merkte Peter op terwijl hij onbewust zijn schouders ontspande. “En nu, met de tunnel, die een betere ontsluiting van het gebied beoogde, ben ik meer tijd kwijt en in kilometer langer onderweg dan vroeger wanneer ik mijn moeder wil bezoeken. Bovendien is de streek, West Zeeuwsch Vlaanderen, leeg gelopen.”

Wanneer we aan de overkant zijn, besluit Ottolien gelijk weer terug te varen. Mocht ze nog een eindje mee lopen, zou ze meer dan vier uur onderweg zijn om in Amsterdam terug te keren. Dat is, zo nat en koud, geen goed idee. We nemen hartelijk afscheid.

Vanaf Breskens loop ik daarom alleen verder, door de regen naar Schoondijke. Onderweg passeer ik fietsende kinderen; ze groeten telkens wanneer ze voorbij rijden. Dat doet goed. In Schoondijke bel ik aan bij Joyce Vermue, kandidaat voor de Tweede Kamer op plaats 48 en bestuurslid van de lokale PvdA afdeling. Ze is al twee keer de voorbije jaren met de voettocht mee gewandeld; het weerzien is zo hartelijk, met een stukje taart, koffie en een bos rode rozen.

“zie verslag: www.voettochtvanjan.nl”

From Over Walcheren… naar Vlissingen en verder…, posted by Jan Schuurman Hess on 1/04/2013 (7 items)