Hulst- Kloosterzande… Over het isolement en geheime papieren…

Kloosterzande.- Op weg van Hulst naar Kloosterzande blaast een koude wind over het witte land. We horen verhalen over het isolement van oostelijk Zeeuws Vlaanderen, over de herinneringen aan het veer Kruiningen Perkpolder en horen we hoe de gemeenschap van ter Hole langzaamaan uit elkaar valt. Aan het einde van de dag en op een gunstige wind, waaien ons geheime documenten toe over het Plan Perkpolder… wat nu?
Vandaag wandelt mijn oudste zoon Joris mee. Vorige week heeft hij vernomen dat hij officieel geslaagd is voor zijn opleiding aan het ROC Westerschelde. Hij heeft zich tot ontwikkeld tot begeleider voor mensen die geestelijk en lichamelijk gehandicapt zijn; dat werk doet hij met wijsheid, overgave en geduld. Dat hij zijn diploma gehaald heeft vervuld ons met trots maar meer nog zijn keuze om te willen zorgen voor de aller kwetsbaarste mensen.
We rijden naar met de auto naar ter Hole en zoeken het plaatselijke schooltje. Hoewel het dorp niet groot is, kunnen we het schooltje niet vinden. Via een oud dorpsgenoot, John de Kraker, werd ik op enig moment benaderd of de school in Ter Hole niet mee kon liften op het Katse plan voor de basisscholen. Maar goed, we zien niets en niemand in Ter Hole.
Na een kopje koffie in Hulst besluiten we om de Vogel, een prachtige kreek bij Hengstdijk te wandelen. De kreek staat via een afwateringskanaal in verbinding met de Westerschelde…
Op de kreek wordt geschaatst; de wegen zijn besneeuwd en bedekt met een dikke laag ijs. Het wandelen in de harde koude wind is zo een gevaarlijke bezigheid. We houden het een uurtje vol, nemen de auto en rijden naar Kloosterzande.
Daar bij het oude kerkje van Hof ter Zande treffen we Marcel die een eindje wil gaan fietsen maar ook schrikt van de kou, en Diana, die haar hondje uit laat. Ze vertellen ons over de verbinding van Perkpolder, boven Kloosterzande, naar Kruiningen op de Bevelanden. De boot is tien jaar geleden uit de vaart genomen en in plaats daarvan is de Westerscheldetunnel aangelegd nabij Terneuzen. De gedachte bij de aanleg van de tunnel was dat Zeeuws Vlaanderen er beter van zou worden; het tegendeel blijkt het geval. Zowel Oost als West Zeeuws Vlaanderen zijn veel moeilijker bereikbaar en in plaats van een toename van bedrijvigheid en dynamiek is de streek juist leeg gelopen. “Vandaag stond in de krant dat er in het voorjaar iets gaat gebeuren op het voormalig haventerrein van Perkpolder,” vertelt Marcel. “daar moet een hotel komen… maar ja, we zullen wel zien of er iets van terecht komt…” Hij haalt zijn schouders op. Diana vertelt dat haar vader vroeger aan de overkant werkte en precies wist hoeveel tijd hij nodig had om op het werk te komen. “Nu moet je helemaal om. Weet U hoe ver dat rijden is? Mijn man is buschauffeur en sinds enkele weken moet hij van hier naar Renesse rijden, of zelfs Hansweert. Dan is echt uren rijden. Mensen hebben geen idee. Dat komt allemaal sinds die nieuwe dienstregeling.”
Het isolement van de streek heeft tot gevolg dat jongeren massaal wegtrekken en voor hun opleidingen zich elders in het land moeten vestigen. Scholen in Goes en Breda zijn vanuit de dorpen hier niet bereikbaar, los nog van de enorme reiskosten. Het ROC Scalda, met de bestuursvestiging in Terneuzen, biedt een beperkt aantal opleidingen in Terneuzen aan.
Diana, die een eindje met ons mee op loopt, legt uit dat het schooltje van ter Hole buiten het dorp ligt, onder aan de dijk. Joris en ik rijden er even later naar toe, vinden het schooltje nu wel maar zien er niemand meer, terwijl het nog maar even na drie uur is.
In het dorp spreken we een man met een gouden ringetje in zijn linkeroor. Hij vertelt dat de school bij het begin van de zomervakantie voor goed gesloten zal worden. “Mijn kleinzoon zit er nu nog; mijn zoon moet straks twee of vier keer op een dag naar Hulst rijden om het kind naar school te brengen. Dat is niet houdbaar. Maar ja, iedereen kiest voor zichzelf. Er worden nu al achttien kinderen van het dorp door hun ouders mee genomen naar het werk en daar in de buurt naar school gebracht. Die komen dan ’s avonds om zes, zeven uur thuis. En we hebben gevraagd om dan volgend schooljaar vervoer te regelen van ter Hole naar Hulst maar nee, hoor… alle ouders kiezen een andere school. De een gaat naar de Grauw, de ander naar Kloosterzande, de volgende naar Hulst. Zo valt het dorp uit elkaar.”
We nemen afscheid en rijden naar het voormalige haventerrein van Perkpolder; het ligt onder een dik pak sneeuw. In het voorjaar wordt het plateau opgehoogd en bouwrijp gemaakt. Het is de bedoeling dat hier een hotel met appartementen wordt gebouwd. De voormalige haven van de boot naar Kruiningen zal worden uitgebaggerd en wanneer er een exploitant wordt gevonden, zal er een jachthaven worden aangelegd.
We drinken nog een kopje koffie bij vrienden in de streek en rijden daarna terug naar Kats. Thuis vinden we onverwacht de tot nu toe geheim gehouden financiële onderbouwing en haalbaarheidstudie van het Plan Perkpolder. Het Plan Perkpolder behelst een grootschalige ingreep in het polderlandschap waarbij een 18 holes golfbaan, vakantiewoningen op terpen en nieuwe “natte natuur” wordt gecombineerd met de plannen op het havenplateau en een ontpoldering, oostelijk van de jachthaven. De provincie Zeeland beoogde met Plan Perkpolder (en het plan Waterdunen) te voldoen aan haar deel van de natuurcompensatie zoals dat in de Scheldeverdragen is afgesproken. De Europese Commissie heeft die gedachtegang naar de prullenmand verwezen en nu ook de economische crisis roet in het eten gooit mogen bij de zin en haalbaarheid van het Plan Perkpolder vragen worden gesteld.
De projectontwikkelaars AM vastgoed en de Rabobank hebben zich intussen uit het project terug getrokken; de provincie heeft haar lot nu in handen gegeven van een schimmige BV ‘Hulst aan Zee’genaamd die zegt te zullen realiseren wat de twee grote marktpartijen als onhaalbaar terzijde hebben geschoven. De geheimgehouden stukken die nu in de bus zijn gevallen maken de vaandelvlucht van AM en Rabobank begrijpelijk; dat de gemeente Hulst en de provincie vast houden aan dit plan is een politieke en geen financiële afweging.