Amsterdam – “Ga naar de Nieuwe Boekhandel aan de Bos en Lommerweg,” adviseerde Felix Rottenberg. “Dat is bijzonder: een boekenwinkel starten in een van de meest besproken delen van Amsterdam. Daar zit een mooi verhaal in.” Ik volgde Felix’ advies en reisde vanuit Zeeland naar Bos en Lommer. Later die avond zouden we elkaar treffen in de Balie, waar hij een debatavond zou leiden over de Nationale Herdenking, op 4 Mei.
Bos en Lommer is een grote wijk in het westen van Amsterdam en heeft, vooral buiten de stad, de reputatie van een probleembuurt. In Zeeland volgt men de media en ik werd gewaarschuwd: wie naar Bos en Lommer gaat kan met geen goed fatsoen over straat; gevaarlijke criminele bendes trekken er rond en er zijn vervallen huizen, er is slecht onderwijs, er zijn geen voorzieningen… dat is het beeld van Bos en Lommer.
Op 3 mei scheen de zon.
Op de Bos en Lommerweg zie je aan weerskanten allemaal leuke, kleine winkels; groenteboeren, bakkers, oude, nieuwe, saaie en hippe winkels, alles door elkaar. Naast de nieuwe boekwinkel is een nieuwe Marokkaanse bakkerij, Shukran, waar je ook lekker kunt ontbijten of lunchen. Ik stapte er binnen, bestelde een glas verse sinaasappelsap en een hartig broodje. Yurdagül, die achter de toonbank stond vertelde me dat zij het bedrijf samen met haar drie zussen is gestart. Ze hebben een traditionele Marokkaanse bakkerij ontwikkeld waar alles in de eigen bakkerij en keuken op een ambachtelijke wijze wordt gemaakt. Het vak hebben de vier zussen geleerd van een oude vriend, een bakker, die ook nu nog een oogje in het zeil houdt maar ziet dat alles goed gaat. De vier zussen hebben alle vier nog een andere vaste baan naast de bakkerij. Yurdagül is een re-integratiecoach bij de gemeente, een andere zus werkt in een organisatie voor dak- en thuislozen. Wanneer ik haar vertel dat ik uit Zeeland kom, bekent ze dat ze als Amsterdamse nog nooit de stad uit is geweest. “Dat meen ik,” zegt ze, “ik ben zelfs nog nooit over het IJ geweest; ik ben nog nooit in Noord geweest.” Op 11 mei werd bakkerij Shukran van de vier zusjes geopend en ik beveel een bezoek van harte aan.
Naast de bakkerij is de door Felix aanbevolen Nieuwe Boekhandel, al uitgeroepen door de beste boekhandel van het land en initiatiefneemster Monique Burger tot de beste boekverkoper van Nederland. Hoe kan het: een echte, kwalitatief goede boekhandel in een wijk waar tachtig procent van de bevolking van oorsprong een niet- Nederlandse achtergrond heeft? Wat is het geheim? Het antwoord ligt binnen de boekhandel, maar even goed daar buiten. Wandelend door de wijk blijkt al snel dat Bos en Lommer een vriendelijke wijk is, waar de voorbije jaren veel is geïnvesteerd en vernieuwd. Ja, er wonen mensen oorspronkelijk afkomstig uit alle landen van de wereld die zich nu allemaal Amsterdammer noemen. Dat gaat niet vanzelf maar uiteindelijk, met inspanning en doorzettingsvermogen lukt dat de meesten.
Het herstelprogramma in deze zogenaamde ‘Vogelaarwijken’ heeft effect gehad, net als in Woensel in Eindhoven, waar ik vorig jaar doorheen kwam. Er is in Bos en Lommer veel en grondig opgeknapt; de straten zijn schoon, de huizen opgeknapt, scholen goed onderhouden, kleine bedrijfjes vind je overal en de diversiteit tussen hoog en laag opgeleiden is toegenomen. Wie in een stad wil wonen, treft in Bos en Lommer een levendige, aangename woon en werk omgeving. Ongetwijfeld zullen er problemen zijn en incidenten, maar het algemene beeld is dat van een vredige, vriendelijke wijk.
Op het Bos en Lommerplein is er markt. Je kunt er alles kopen wat je wilt maar de prijzen zijn opvallen lager dan elders. Ik maak een praatje met Mo en Hakan, twee broers van vijftig en zevenenvijftig jaar. De een werkt in de horeca als kok, de ander op Schiphol als bevrachter. Mo vertelt dat zijn zoon in de zorg werkt, en daarnaast een opleiding volgt. Hij is hoopvol. “Misschien wordt hij wel een arts.” Ze hebben het hier in Bos en Lommer naar hun zin: “Onze kinderen hebben hier toekomst.”
Chrissy is een deftige dame met een zonnebril op. Ze is 67 jaar en woont in een deftig huis, grenzend aan het Vondelpark. Ze komt graag in Bos en Lommer. Elke week reist ze er met de tram naar toe. In de kerstperiode was ze op een cruise op de Nijl in Egypte en daarna in Cairo. “Ach meneer,” vertelt ze, “als je daar bent geweest.. dan is het hier zo rustig. Er zijn nu eenmaal mensen die er belang bij hebben om te vertellen dat het hier slecht gaat. Natuurlijk, er gebeurt wel eens wat, maar de werkelijkheid van alledag is anders. Ik kom hier graag… je bent hier in de wereld.”
Vlak bij de boekwinkel spreek ik nog twee jongens van dertien, Jassine en Hanif. De een zit in de tweede klas van de Havo, de ander heeft de laatste klas van de basisschool nog een keertje overgedaan en is nu klaar voor de Havo. Het zijn vrolijke jongens, zitten op voetbal en kickboksen. Jassine zou eigenlijk wel beroepsvoetballer willen worden maar ja, die kans is heel klein, weet hij al. “Dus ik doe mijn best op school, meneer.”
In de Nieuwe Boekhandel wordt het levendige beeld van de wijk bevestigd door de boekverkopers Bart en Folco. “Bos en Lommer is in opkomst. Mensen wonen hier graag en mensen willen lezen; hier misschien wel meer dan elders. Men is leergierig, hoor.”
Maar voorbij het Bos en Lommerplein, aan de andere kant van de snelweg, de ring, ligt de Kolenkitbuurt en daar is het toch een beetje andere koek. Hier zie je grauwe woonblokken en armoede achter de ramen in druppeltjes naar beneden glijden. Het is waar, ook in de Kolenkitbuurt zijn sommige woonblokken al opgeknapt maar er blijft veel werk te doen. De enkele winkels zijn armoedig; de prijzen nog lager dan aan de andere kant van de ring.
Laatst was de buurt in het nieuws. Bewoners klaagden over overlast. Niet over het lawaai van auto’s of vliegtuigen, nee, over ratten werd geklaagd. Overlast door ratten die op zwerfvuil afkomen.
3 mei 2012, de zon scheen en het werd zachtjes aan warm.
1 reactie