Doortocht door Rotterdam… van Zuid naar Noord (deel een).

Rotterdam.- Je kunt Rotterdam op verschillende manieren bereiken, per vliegtuig, per trein, met de auto, motor, fiets of te voet maar de mooiste manier is over het water; met de waterbus over Noord, Lek en Maas. Iedereen met een afkeer van Rotterdam adviseer ik naar Dordrecht te reizen, poffertjes te eten bij Visser in de schaduw van het standbeeld van de gebroeders de Wit en daarna met de waterbus naar Rotterdam te varen. Ga vervolgens te voet van Zuid naar Noord, over de Erasmusbrug en wie weet zie je de school in de Putse Bocht, op Zuid, waar een mirakel wordt verricht, zie je de straatveger in Noord en de jongens van zeventien op een bankje; Riekie van bijna tachtig jaar oud in de Zwartjansstraat, en kom je Arif tegen in een taartjeswinkel die je mee neemt naar het middag gebed in de moskee en zo krijg je een beeld van Rotterdam, september 2012.
Sara Murawski die ruime een jaar stage liep bij de Wiardi Beckman stichting en de voorbije maanden een onmisbare steun was in de organisatie van deze voettocht, wilde graag mee op doortocht door Rotterdam. En omdat haar stage onlangs beëindigd werd, maakten we er maar een mooie dag van. Poffertjes bij Visser in Dordrecht, en een kleine wandeling door een van de mooiste en oudste steden van het gewest Holland. Hier, van 1626 tot 1635 werd in de Grote Kerk van Dordt, aan de Statenvertaling van de bijbel gewerkt, en met die vertaling werd de grondslag gelegd voor het calvinistische deel van Nederland.
Nu treffen we in het centrum van Dordt een overvloed aan van scheefgezakte zeventiende en achttiende eeuwse panden met winkels van kunstenaars, antiekhandelaren en verkopers van oude en nieuwe boeken. In de oude binnenhavens liggen pleziervaartuigen in plaats van vrachtschepen die op st Petersburg vaarden, of Bordeaux, of Southampton; gedempt licht kleurt het interieur van chique appartementen in voormalige pakhuizen. Het oude Dordrecht rust op de verloren waardigheid van de Gouden Eeuw.
De omgeving van het Groothoofd is de voorbije jaren herbouwd. Aan de voet van nieuwe appartementsblokken meert de waterbus aan die ons over de Noord naar Rotterdam brengt. De vaartocht is niet alleen heel goedkoop maar ook betoverend mooi. We passeren Papendrecht, Hendrik Ido Ambacht, Alblassedam, Slikkerveer, Ridderkerk en Krimpen, het eiland Feijenoord, het Noordereiland met de Hef, en varen vervolgens over de Maas naar de aanlegsteiger onder de Erasmusbrug.
Sara heeft voor ons een afspraak gemaakt in een schoolkantine van de basisschool Bloemhof, met de filisoof Henk Oosterling van de Erasmus universiteit en Aetzel Griffioen, filosofie docent op de basisschool, die aan de Putselaan ligt in het hart van Rotterdam Zuid. Filosofen op Zuid? Ja, zeker.

In de kantine wordt tussen de middag gegeten door de driehonderd twee en twintig kinderen van de OBS Bloemhof; moeders helpen in de grote open keuken mee om de maaltijden klaar te maken. Voor de kantine ligt de moestuin, waar de groente gekweekt wordt, die tussen de middag gegeten wordt.
Het kweken van de groente, het bereiden van de maaltijd en het gemeenschappelijk eten vier keer per week, is symbolisch voor de aanpak op de OBS Bloemhof, vertellen Oosterling en zijn leerling Griffioen. Kinderen worden van kleins af aan betrokken bij al die facetten; ze leren bovendien dat gezond eten iets anders is dan het industriële fastfood in de snackbar of suppermarkt.
Op de school zitten kinderen uit alle delen van de wereld; een paar jaar geleden was de gemiddelde score van de OBS Bloemhof 527 punten bij de CITO toets. Gemiddeld in Nederland is 534 punten; een behoorlijk achterstand, anders gezegd.
“Dat was het vertrekpunt,” vertelt Oosterling omnter. “Intussen zijn we een paar jaar aan de slag en weet je wat hoe we er nu voor staan? Bloemhof aan de Putse Bocht in Rotterdam Zuid, de armste wijk van Nederland, scoort gemiddeld 537 punten bij de CITO toets, drie punten beter dan het gemiddelde in Nederland.”
Henk Oosterling en Aetzel Griffioen vertellen enthousiast over hun methodiek die in de hele school wordt toegepast en kinderen leert zich bewust te zijn van wat ze doen, waarom ze iets doen en welke gevolgen dat heeft. Ze krijgen meer uren les per week dan op andere scholen, niet alleen in filosofie, maar ook in Engels, in judo. “Wij hebben in 2004 een scherpe analyse gemaakt van de situatie op Zuid,” zegt Oosterling, “we hebben gezocht naar de gaten in de relaties, nagedacht over de manier waarop we die gaten konden dichten om er vervolgens een trampoline van te maken waarop de kinderen verder konden springen, om in onze beeldspraak te blijven.”
De aanpak van het Vakamnschap in de school slaat aan. Kinderen wordt geleerd zich bewust te worden van wat ze doen en leren de vaardigheden, de skills, die noodzakelijk zijn om te handelen, zoals in het voorbeeld van het eten. Het mirakel van de school in Bloemhof heeft de aandacht getrokken van de politieke en ambtelijke onderwijswereld. “Gisteren zaten hier vijf directeur generaal van de ministeries, samen met Marco Pastoors, die verantwoordelijk is voor de aanpak van de problemen op Zuid,” vertellen Oosterling en Griffioen trots. “In Rotterdam lopen we niet zo te koop met onze successen, zoals in Amsterdam, maar er gebeurt natuurlijk wel wat, hier. Dus ja, we moeten ons verhaal ook maar eens vertellen. Het kan, het lukt en het werkt.”