Kats/ Amsterdam 15 januari 2025.
Beste (lees hier jouw naam),
Onze hoofdstad, Amsterdam viert 27 oktober van dit jaar haar 750 ste verjaardag. Dat wordt uitgebreid gevierd maar wel tegen de achtergrond van toenemende verschillen tussen mensen, tussen rijk en arm, tussen stad en platteland, uitgebreid gevierd. Tel daar bij op de oorlogsdreiging, de verandering van het klimaat en sociale en economische onzekerheden. Het lijkt zo een donkere, sombere periode. Wat te doen?
Een inspiratiebron.
Eerst een verhaal. Lang, lang geleden in 1596, tijdens de oorlog die tachtig jaar zou duren, roeide een jonge landmeter naar een zandplaat in zee. Op de zandplaat, een verdronken eiland, woonde een schaapherder met zijn dochter. De jonge landmeter droomde van een nieuwe wereld. Hij sprak de schaapherder en diens dochter over een wereld van vruchtbare grond, van rechte lijnen en evenwichtige verhoudingen; er zou nooit meer oorlog zijn. Aan het meisje, ze waren ongeveer even oud, beloofde hij in die nieuwe wereld een weg te maken waarover zij één dag per jaar naar de zon zou kunnen wandelen. Zij geloofde hem niet.
De landmeter vertrok naar den Haag. Daar legde hij zijn plan voor aan Johan van Oldenbarnevelt en aan prinses Maria van Nassau, dochter van de vermoorde Willem de Zwijger. Beiden geloofden wel in het plan van de jonge landmeter en bekostigden de bedijking van de zandplaat in zee.
In 1598, in vijf maanden tijd, wierpen 3000 mannen met 800 paarden een zeedijk op van 22 kilometer. Een nieuwe wereld was bedijkt en een lange rechte weg aangelegd en wel zo: op de langste dag van het jaar, vanuit het oosten gezien, gaat in het westen, precies aan het einde van de weg de zon onder. De dochter van de schaapherder werd zwanger; zestien generaties verder wordt zij nog herinnerd. De Lange weg naar de Zon, ooit aan haar beloofd, is er nog steeds.
De droom.
Wat zouden we voor de 750 ste verjaardag van Amsterdam, tegen de achtergrond van die hier boven geschetste verschillen en tegenstellingen, kunnen doen? We verzonnen een uitwisselingsprogramma voor de kinderen van de bovenbouw van basisscholen van Amsterdam en scholen elders in het land. We zouden klein beginnen: met desnoods één Amsterdamse basisschool en scholen uit één van de twaalf Nederlandse provincies. We verzonnen een verbindend brievenverhaal, de Lange weg naar de Zon en nog zoveel meer. Als het zou lukken zouden we het project, juist als een erfenis van dit jubileumjaar, kunnen uitbreiden. Zou het lukken?
Op weg.
De Lange weg naar de Zon is een verhaal van hoop, van vertrouwen en volharding. Deze week worden de eerste twee van 24 brieven voorgelezen in de Oranje Nassau school in Amsterdam Noord (in vier groepen) en in de Jacq. P. Thijsse school in den Burg op Texel, in de Doarpsskoalle in Nij Beets, de st. Franciscusschool in Weiteveen in Drenthe, in de Dorpsschool van Vorden, Gelderland, basisschool de Driehoek in Griendtsveen, Limburg, in basisschool ‘het Mooiste Blauw’ in Nuenen en de Kameleon in den Bosch en de Nieuwe van Dale in het Zeeuwse Sluis. Elke week tot en met half april, worden twee brieven in de klassen voor gelezen: een spannend verhaal over een jongetje van tien jaar oud uit Amsterdam Oost maar afkomstig uit Mali en een straatmuzikant uit Kreekhoek. Samen gaan ze op zoek naar de moeder van de jongen. Eerst leidt hun zoektocht door Amsterdam; daarna fietsen ze door alle provincies. Eind goed, al goed?
Dat weten we pas als de schoolreizen na het brievenverhaal over en weer zijn afgelegd en de kinderen verhalen van de Lange weg naar de Zon.
En dan, wie weet, volgen er volgend jaar meer scholen. Het verhaal van deze brieven schrijft zich verder. Vast.
Hartelijke groeten,
Jan Schuurman Hess.